پوشش بیمه جنگ در قوانین بیمه

 پوشش بیمه جنگ در قوانین بیمه

بیمه جنگ 
بيمه عقدی يا قراردادی است  بين بيمه گر و بيمه گذار که بيمه گر متعهد ميگردد در ازای دريافت حق بيمه در صورت وقوع حادثه خسارت واقع شده را جبران کند و يا وجهی را بپردازد.این قرارداد همچون سایر قراردادها دارای شرایطی است که در آن تعهدات طرفین معامله مشخص شده است ، شرکت های بیمه بعضی از ریسک ها را بدلیل فاجعه بار بودن و بالا بودن حجم

خسارت های وارده بیمه نمی کنند و در شرایط بیمه نامه به طور مشخص این قبیل ریسک ها را جرو استثنائات بیمه نامه قرار میدهند ، خطر جنگ در این گروه از ریسک ها قرار دارد .
جنگ پدیده ای شوم و ویرانگر در بین جوامع بشر است که قدمتی به بلندای تاریخ دارد . چه تمدن ها که به دلیل جنگ نابود شده اند و چه هزینه های سنگینی انسان ها بابت جنگ پرداخته اند .درعصر کنونی با وجود پیشرفت های خیره کننده همچنان سایه شوم جنگ بر سر انسان مدرن امروزی باقی مانده است و تمام دست آوردهای بشر را بیش از پیش تهدید میکند .

پوشش بیمه‌ای خطر جنگ، همواره یکی از موضوعات چالش‌برانگیز در صنعت بیمه بین‌المللی و بازارهای محلی بوده است. ماهیت غیرقابل پیش‌بینی و خسارت‌زای جنگ‌ها، موجب شده است که این پوشش به صورت پیش‌فرض در اغلب بیمه‌نامه‌ها مستثنا شود و تنها در شرایط خاص و با توافق جداگانه، ارائه گردد. 

سیر تاریخی پوشش بیمه‌ای خطر جنگ را می‌توان از قرون 17 و 18 میلادی، همزمان با شکل‌گیری بازارهای بیمه مدرن در اروپا و به‌ویژه در بازار لویدز لندن، مورد بررسی قرار داد. در آن دوران، بیمه‌های دریایی به عنوان نخستین اشکال بیمه‌گری مدرن، عمدتاً خطرات عادی حمل‌ونقل دریایی را پوشش می‌دادند و خطرات ناشی از جنگ، شورش، و مصادره‌های ناشی از درگیری‌های نظامی، به دلیل ماهیت سنگین و غیرقابل محاسبه بودن خسارت‌ها، از شمول پوشش بیمه‌ای مستثنا بودند. با گسترش تجارت جهانی و افزایش نیاز به حمل‌ونقل بین‌المللی، به تدریج کلوزهای خاصی برای پوشش خطرات جنگ تدوین شد. برای مثال، در صنعت بیمه دریایی، کلوزهای استاندارد موسوم به Institute War Clauses معرفی گردید که شرایط و حدود پوشش جنگ برای کشتی‌ها و محمولات دریایی را تعریف می‌کرد.

در طول قرن بیستم و به ویژه در دوره دو جنگ جهانی، ارائه پوشش بیمه‌ای خطر جنگ به موضوعی حساس و استراتژیک بدل شد. در بسیاری از کشورها، دولت‌ها با مداخله مستقیم و راه‌اندازی طرح‌های حمایتی نظیر War Risk Insurance Schemes، خلأ ناشی از عدم تمایل بازارهای بیمه خصوصی برای پوشش خطرات جنگ را پر کردند. بازار لویدز لندن، با وجود ریسک‌های بالای پوشش جنگ، همواره به عنوان یکی از مراجع اصلی ارائه این نوع بیمه‌ها شناخته شده و به ویژه در حوزه‌های بیمه دریایی و هوایی، نقش مهمی ایفا کرده است.

در حال حاضر، پوشش بیمه‌ای خطر جنگ در سطح جهانی به صورت الحاقیه‌ای مجزا و با شرایط خاص ارائه می‌شود. این پوشش به طور پیش‌فرض در بیمه‌نامه‌های مرسوم وجود ندارد و تنها در صورت درخواست بیمه‌گذار و پرداخت حق بیمه اضافی، به بیمه‌نامه اضافه می‌شود. در بازارهای بین‌المللی، کلوزهای استانداردی همچون Institute War Clauses در بیمه دریایی، و کلوزهای AVN52E در بیمه‌های هواپیمایی، چارچوب حقوقی و فنی پوشش جنگ را مشخص می‌کنند. همچنین، کمیته‌ای به نام Joint War Committee در بازار لویدز لندن، به صورت دوره‌ای فهرستی از مناطق پرخطر (Listed Areas) منتشر می‌کند که ارائه پوشش بیمه‌ای جنگ در آن مناطق نیازمند بررسی ویژه و نرخ‌های خاص است. مناطقی مانند دریای سرخ، خلیج عدن، سواحل یمن، لیبی، و بخش‌هایی از اوکراین، در سال‌های اخیر همواره در فهرست مناطق پرخطر قرار داشته‌اند.

در قوانین بیمه ایران نیز، به پیروی از اصول پذیرفته‌شده در بازارهای بین‌المللی، خطر جنگ به عنوان یک استثنا در بیمه‌نامه‌ها قید شده است. برای مثال، در ماده 28 قانون بیمه ایران مصوب 1316، تصریح شده است که بیمه‌گر در مقابل خسارات ناشی از جنگ، شورش مسئولیتی ندارد، مگر آنکه خلاف آن در قرارداد بیمه تصریح شده باشد.

در زير به مجموعه ای از قوانين و آيين نامه های صنعت بيمه کشور درمورد بيمه جنگ اشاره ميکنيم .

قانون بیمه

ماده 28 قانون بيمه :

بيمه‌گـر مسئول خسارات ناشيه از جنگ و شورش نخواهد بود مگر آن‌ که خلاف آن در بيمه‌ نامه شرط شده باشد

بیمه آتش سوزی 

ماده 31 از شرايط عمومی بيمه آتش سوزي ( آيين نامه شماره 21 شورای عالی بيمه ):
تحقق خطرات موضوع اين بيمه نامه چنانچه ناشی از هر يك از حوادث و وقايع ذيل باشد, تحت پوشش اين بيمه نامه نخواهد بود. مگر آن كه صراحتا" خلاف آن شرط شده باشد:
1- جنگ . جنگ داخلی , آشوب و بلوا , اعتصاب , قيام , انقلاب , كودتا , اغتشاشات داخلی و يا اقدامات احتياطی مقامات نظامی و انتظامی

بیمه بدنه 

ماده 6 از شرايط عمومی بيمه بدنه :
در موارد زير جبران خسارت در تعهد بيمه گر نخواهد بود:
1-خسارت های ناشی از جنگ ، شورش ، اعتصاب و يا تهاجم

بیمه باربری 

ماده 6 از شرايط کلوزهای بيمه هاي باربري
اين بيمه به هيچ عنوان تلف شدن ، آسيب ديدن يا هزينه هايی را که علت اصلي آنهايکی از موارد زير باشد جبران نميکند
1-جنگ ، جنگ داخلی ، انقلاب ، شورش ، قيام و يا زدوخوردهای داخلی ناشی از اين امور يا هرگونه عمل خصمانه توسط يا بر عليه يکی از دو قدرت متخاصم.

شرکت های بیمه در عمل با تشکیل یک صندوق بیمه مخصوص جنگ با دریافت حق بیمه بیشتر تحت شرایطی بیمه جنگ را همراه با کلوزهای بیمه باربری عرضه میکنند 

بیمه درمان تکمیلی 

ماده 14 از شرايط عمومی بيمه درمان تکميلي ( آيين نامه شماره 99 )
هزينه اين موارد از شمول تعهدات بيمه گر خارج است
بند 8 : جنگ ، شورش ، اغتشاش ، بلوا ، اعتصاب ، قيام ، آشوب ، کودتا و اقدامات احتياطی مقامات نظامی و انتظامی و عمليات خرابکارانه بنا به تاييد مقامات ذيصلاح

بیمه حوادث انفرادی 

ماده 11 از شرايط عمومی بيمه حوادث انفرادي ( آيين نامه شماره 84 )
موارد زير و يا تحقق خطر ناشی از آن از شمول تعهدات بيمه گر خارج است
ط : جنگ ( به جزانفجار و يا عملکرد ادوات نظامی که بعد از جنگ به جا مانده است ) شورش ، انقلاب ، بلوا ، اعتصاب ، قيام ، آشوب ، کودتا ، و اقدامات احتياطی مقامات نظامی و انتظامی

بيمه تمام خطر پيمانکاران

بند الف از استثنائات عمومی :
الف : جنگ ، هجوم ، عمل دشمن خارجی ، عمليات خصمانه (خواه جنگ اعلام شده خواه اعلام نشده باشد ) ، جنگ داخلی ، ياغی گری ، بلوا ، انقلاب يا قيام ، شورش ، اعتصاب کارگران یا تعطیلی کارخانه از طرف کارفرما در مقابله با اعتصاب کارگران ، جنبش های دسته جمعی ، در دست گرفتن قدرت بوسیله قوای نظامی یا از طریق غیر قانونی یا از طریق اشخاصی با سوء نیت که با نام یا با ارتباط با هرگونه تشکیلات سیاسی انجام گیرد و توطئه ، توقیف ، ضبط و مصادره ، تخریب یا زیان وارده به اموال بنا به دستور دولت عملی یا قانونی یا هر مقام صلاحیت دار عمومی 

بیمه مسئولیت مدنی کارفرما در مقابل کارکنان 

ماده 18 از شريط عمومی بيمه مسئوليت مدني کارفرما در مقابل کارکنان (آيين نامه شماره 98 )
فصل چهارم : خسارت های خارج از تعهد بيمه گر
ماده 21 : خسارت‌های زيرتحت پوشش اين بيمه‌نامه نيست مگر آنكه در بيمه‌نامه يا الحاقيه آن به نحو ديگری توافق شده باشد:
حوادث ناشی از جنگ، اعتصاب، شورش، اغتشاش، بلوا و تعطيلی كار

بیمه هواپیما

بيمه هواپيما : در بيمه نامه بدنه هواپيما خطر جنگ با کلوز AVN-48B و تحت عنوان کلوز War and Hijacking Risk exclusion Clause استثنا شده است
اين کلوز مقرر می دارد که بيمه نامه ای که اين کلوز بخشی از آن را تشکيل مي دهد خسارات ناشی از خطرات ذيل را پوشش نمي دهد
يک : جنگ، هجوم، عمليات دشمنان خارجی، عمليات جنگی (اعم از اينکه اعلام شده يا نشده باشد)، جنگ داخلی، شورش، انقلاب، قيام به قصد براندازي نظام قانونی حاکم، حکومت نظامي،قدرت نظامی یا غصبی و یا هر تلاشی به قصد غصب قدرت 

گردآوری مطالب : جواد قبادی